Çaresizlik Kafesi deneyi nedir?
Dünyaca ünlü bir psikolog olan Harry Harlow'un, takıntılı olduğu sevgi kavramı için yaptığı etik dışı deneyin adıdır. Bu deney maymunlar üzerinde yapılmıştır. Deneyde çaresizlik kuyusu denilen, çevreden tamamen izole bir ortama koyulan maymunlar, yapay iki anne ile karşılaştılar. Bu annelerden biri sadece tel ile sarılıydı ancak üzerinde bir emzik ile süt verilerek beslenme sağlanabiliyordu. Diğer yapay anne maymun ise süt vermiyor ancak yumuşak ve sıcak bir elyaf ile sarılmıştı.
Deneyin amacı?
Harlow'un deneydeki amacı; o günkü yaygın görüşün aksine bebeğin bağlanacağı kişinin beslenme ihtiyacını karşılayan yerine kendini güvende ve korunur hissettiren olduğunu göstermekti. Bu deneye ilham kaynağı olan şey ise daha önceleri boş kafese koyduğu minderlere maymunların sevgi bağı oluşturmasıydı. Deneyin sonucunda gerçekten de Harlow'un beklediği gibi maymunlar süt veren anne yerine sıcak ve yumuşak anneyi tercih etmişlerdir.
Deney her ne kadar psikoloji bilimi için önemli sonuçlar ve bilgiler verse de, yavru maymunların dış dünyadan tamamen izole bir şekilde hapsedilmesi ve bu durum sonucunda çıldırıp kendilerini aç bırakarak intihar etmeleri gibi kötü bir durum yaşanmıştır. Bu durum sonucunda meslektaşları Harlow'u ve yöntemlerini eleştirmiştir. Ancak Harlow bu eleştirilere karşı kendini "Maymunları nasıl sevebilirsiniz?" gibi saçma bir şekilde savunmuştur. Bu tutumu büyük tepki toplamış ve bu deneyler sonucunda 1970 'lerde hayvan haklarını ihlal eden deneyler yasaklanmıştır.
0 yorum: